Lý Sơn thuộc tỉnh Quảng Ngãi là một hòn đảo nhỏ với diện tích 9,97km2, dân số hơn 20.000 người và cách bờ biển 30 km. Những con số giới thiệu tưởng như đơn giản, nhưng những câu chuyện và trọng trách mà đảo Lý Sơn đang sở hữu thật sự cũng lớn ngang các đảo Hoàng Sa, Trường Sa, cũng sâu như lớp trầm tích lịch sử dân tộc, và đặc biệt hơn hết là vẻ đẹp thần tiên, trang nhã của non nước Việt Nam.
(Photos: FB Lý Sơn Island)
Đảo Lý Sơn là một trong những huyện đảo tiền tiêu của Việt Nam ở biển, nghĩa là nằm ở những vị trí chiến lược, kết nối các ngã đường từ đất liền đến Biển Đông. Có thể nói, đây là một tiền đồn quân sự, chính trị quan trọng. Trong khi đó, những người sống trên đảo lại chỉ là những người dân thường, như tất cả những người Việt Nam khác đang sống trên đất liền, với những hoạt động xã hội, nghề nghiệp nuôi sống bản thân cùng với những ước mơ phát triển cuộc sống của mình và gia đình mình.
Điều gì khiến hơn 4000 hộ dân vẫn cứ bám đảo mà sống giữa vùng biển mặn rất khó phát triển nông nghiệp và luôn có nguy hiểm tiềm tàng dù trong thời bình hay lúc tranh chấp do nằm ở vị trí tiền tiêu của đất nước ? Đó là vì lớp trầm tích lịch sử đã hình thành nên hòn đảo từ cách đây hơn 20 triệu năm cũng giữ cùng với mình những di chỉ văn hóa Sa Huỳnh và Chăm pa, cũng tạo cho mình những đội quân dân đầu tiên khai thác kinh tế biển từ thời Tây Sơn, và từ đó đến nay, tinh thần kiên cường giữ đất tổ tiên của những người Việt hậu duệ trên đảo Lý Sơn vẫn tiếp tục.
Những di tích được xây dựng ở đảo Lý Sơn và những phong tục, thói quen văn hóa của người dân tại đây đều thể hiện tinh thần và văn hóa Việt Nam sâu sắc, như : đình làng An Hải (di tích liên quan đến hải đội Hoàng Sa), Âm linh tự (nơi thờ cúng oan hồn, cô hồn và phối thờ tử sĩ Hoàng Sa – Trường Sa), tục dựng cây nêu ngày Tết, các dịp lễ « Khao thề lính » và tri ân công đức tổ tiên dong buồm ra Hoàng Sa, Trường Sa cắm mốc, khẳng định chủ quyền biển đảo, v.v.
(Photos: FB Lý Sơn Island)
Nhắc đến Lý Sơn, hẳn nhiều người đã nghe nói đến đặc sản nông nghiệp của đảo là tỏi đen, thường được gọi là « tỏi cô đơn ». Nghe tên cũng như nỗi cô đơn của những người Việt đầu tiên đã khẩn hoang, trồng trọt trên vùng đất này hàng trăm năm trước, mồ hôi và nước biển đều mặn như nỗi nhớ nhà. Tỏi đen Lý Sơn có hàm lượng chất rất cao nhờ được trồng trên vùng đất đặc biệt của núi lửa và nắng gió Biển Đông, mỗi năm chỉ duy nhất một lần từ tháng 9 đến tháng 12 là mùa trồng và thu hoạch tỏi, và mỗi sào đất chỉ được vài ký tỏi mà thôi.
Hiện tại để sinh sống, 60% người dân làm kinh tế biển, 30% làm kinh tế nông nghiệp (hành, tỏi, bắp ngô) và 10% làm những nghề khác. Từ năm 2007 đến nay bắt đầu có những chuyến du lịch đến Lý Sơn để tăng thêm tính kết nối giữa đất liền với huyện đảo, cũng như để tăng thêm nguồn thu nhập từ du lịch sinh thái cho người dân ở đây. Chính phủ cũng đã có chính sách phát triển Lý Sơn giai đoạn 2015-2020 với kế hoạch xây dựng bệnh viện, các trường học, các kết cấu hạ tầng quan trọng và hỗ trợ nguồn vốn đầu tư, sản xuất dành cho các ngư dân. Như vậy, sự quan tâm phát triển Lý Sơn cũng chỉ vừa bắt đầu gần đây, rất cần sự hỗ trợ không chỉ của Nhà nước mà còn của tất cả người dân Việt Nam trong đất liền và khắp nơi trên thế giới. Mục tiêu sẽ là chung tay tạo dựng cuộc sống vững chắc và đàng hoàng, ấm no cho một huyện đảo tiền tiêu ngày đêm đối diện những cơn sóng Biển Đông đã từ bao đời nay.
Hội người Việt Nam tại Pháp đã hỗ trợ ngư dân Lý Sơn năm 2014 trong đợt tàu đánh cá bị tấn công. Năm nay, tiếp tục dự án nhân đạo Hướng về Việt Nam, Hội người Việt Nam tại Pháp quyết định đặc biệt dành tất cả hoạt động nhân đạo từ đây cho đến hết tháng 4/2016 để tạo quỹ hỗ trợ ngư dân Lý Sơn. Lần này, dự án sẽ nghiêng về đầu tư sâu và dài trong hoạt động giáo dục : giúp các trường học tại Lý Sơn trang bị các thiết bị cần thiết, hoặc sửa chữa trường vì phải thường kỳ đối diện với độ xói mòn do nước biển, sóng gió và nắng mưa vùng biển gây ra. Toàn bộ quỹ quyên góp sẽ được đại diện Hội mang về trao tận tay đến các trường học trên đảo. Hãy giữ thanh bình cho đảo Lý Sơn và hỗ trợ các thế hệ tương lai. Hãy kết nối với Lý Sơn qua dự án nhân đạo của chúng tôi.
Để chung tay với chúng tôi, hãy tham gia Buổi ăn tối « Hướng về Biển Đông » lúc 19h30 ngày 12/12 (Đăng ký nhanh trên mạng), hoặc gửi chèque về địa chỉ: UGVF, 16 rue du Petit Musc 75004 Paris. Mọi thông tin liên hệ, hay đặt chỗ, vui lòng liên hệ : contact@ugvf.org.
(Photos: FB Lý Sơn Island – UGVF)
Tổng hợp thông tin viết bài: UGVF