Chuyên mục « Danh thắng Việt và những câu chuyện kỳ thú » sẽ giới thiệu đến độc giả những địa điểm danh lam thắng cảnh tuyệt vời của Việt Nam, với những thông tin cập nhật về du lịch cũng như một số kiến thức cơ bản về bối cảnh địa chất, văn hóa, lịch sử hình thành, phong tục của mỗi danh thắng.
Chuyên mục có được sự hỗ trợ thông tin và hình ảnh từ HIT VOYAGES – công ty du lịch Việt hơn 30 năm tại Pháp và cũng là đối tác của Hội NVNTP.
Chúng tôi mong muốn đem đến cho độc giả những thông tin và hình ảnh về đất nước Việt Nam thật đẹp, giàu văn hóa, hun đúc tinh thần Việt sông núi ngàn năm.

---

Chợ tình Khau Vai

Khau Vai (tiếng Tày, Nùng nghĩa là « đèo gai ») là địa danh nổi tiếng ở Việt Nam vì có một hoạt động văn hóa độc đáo là Chợ tình Khau Vai.

Chợ Khau Vai đã có từ lâu ở xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc.

Trước năm 1992, chợ họp mỗi năm một lần vào ngày 27 tháng 3 âm lịch và chỉ dành cho các đôi tình nhân dang dở, yêu nhau mà không chung sống được với nhau, chợ là nơi duy nhất cho phép họ gặp lại nhau mỗi năm một lần. Nét văn hóa ấy vừa có tính nhân văn cao vừa độc đáo. 

Truyền thuyết chợ tình Khau Vai được dân gian truyền lại như sau:

Ngày ấy ở Khau Vai có chàng trai Nùng khôi ngô tuấn tú, yêu say đắm cô gái Giáy xinh đẹp ở bản bên. Hai người thường rủ nhau lên núi Khau Vai tâm sự. Mối tình của họ đẹp như hoa rừng, trong như nước suối, đằm thắm như đôi chim “Nộc Hang, Nộc Phày” (giống chim có màu sắc đẹp, hót hay, sống từng đôi). Phong tục hồi đó, trai gái không được lấy người khác dân tộc nên gia đình họ hàng đều ngăn cấm. Hiềm khích giữa hai bản và hai gia đình đã xảy ra. Một ngày kia, khi đôi trai gái đang ngồi bên nhau trên núi thì nhìn thấy người hai bản đang đánh nhau đổ máu ở phía dưới. Họ biết tình yêu của họ đã trở thành mối hoạ. Hai người gạt nước mắt chia tay, hẹn kiếp sau nên vợ nên chồng và sẽ gặp nhau mỗi năm một lần đúng vào ngày chia tay, tại nơi thường hò hẹn – Khau Vai.

Từ đó, Khau Vai trở thành nơi hò hẹn cho những người yêu nhau nhưng gặp trắc trở không lấy được nhau.

***

Chợ Khau Vai ngày trước không có người mua, người bán. Người đến chợ không kể tuổi tác, già hay trẻ, tình duyên trắc trở sớm hay muộn. Chợ là nơi tìm lại bạn xưa mà lòng đã trao thương gửi nhớ, gặp nhau để tâm sự, trút bỏ những nỗi niềm thầm kín trong lòng, vui chơi cho thoả nỗi nhớ mong. Họ đem theo thức ăn từ nhà, đến bữa bỏ ra cùng ăn với nhau gói cơm nếp, củ sắn, miếng bánh…

Tâm trạng người đi chợ rất háo hức. Nếu ở xa người ta đến chợ từ chiều 26. Tới nơi là cuộc tìm kiếm. Khi tìm được bạn cũ thì họ cùng nhau đến chỗ yên vắng trò chuyện. Có những cặp vợ chồng cùng đến Khau Vai tìm bạn, họ tôn trọng tình cảm riêng của nhau. Chiều ngày 27 là lúc chợ tan, đôi bạn xưa bịn rịn chia tay, không ai biết trước có còn gặp lại nhau lần nữa.

Cặp vợ chồng nọ tìm nhau cùng che ô về nhà, kể cho nhau nghe những chuyện về người bạn xưa. Thế nhưng có những người đến Khau Vai nhiều lần mà vẫn chưa gặp được bạn cũ, sự tìm kiếm, ngóng đợi cứ vô vọng, đến khi chiều tà lại ngậm ngùi lẻ loi ra về, lòng càng day dứt, trĩu nặng.

Từ năm 1992 trở lại đây, chợ Khau Vai đã họp thành phiên 5 ngày một lần. Chợ phiên Khau Vai cũng có mua, có bán những sản vật, hàng hoá. Nhưng mỗi năm, chỉ một lần vào ngày 27 tháng 3 âm lịch, Khau Vai vẫn là điểm hẹn của những người muốn tìm về quá khứ với bao hoài niệm.

Khau Vai đã chứng kiến bao nỗi buồn vui của những cuộc hội ngộ sau những tháng năm dài xa cách, biệt ly. Khau Vai cũng xoa dịu nỗi đau cho bao số phận bởi những ngang trái nhân duyên và tìm lại niềm vui sau bao vất vả thường nhật. Chợ tình Khau Vai vẫn là điểm hẹn thiêng liêng cho bao lứa đôi, là hiện thân của câu chuyện tình đã đi vào huyền thoại.

---