Từ đầu tháng 3 năm 2021, hàng loạt tin tức cho thấy Biển Đông đang là miếng nam châm thu hút sự hiện diện của tàu chiến các nước.

Chính quyền mới của Mỹ đã triển khai liên tiếp hai chiến dịch FONOP (tuần tra tự do hàng hải) đi qua Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam.

Về phía Pháp, sau khi điều tàu ngầm tấn công hạt nhân Émeraude và tàu hậu cần Seine tới Biển Đông, Pháp lại đưa tiếp tàu đổ bộ Tonnerre và tàu khu trục Surcouf đi qua vùng biển này để tham gia cuộc tập trận hải quân chung quy mô đầu tiên với Mỹ, Anh, Australie và Nhật Bản vào tháng 5 tại châu Á – Thái Bình Dương.

Về phía Anh, tàu sân bay lớn nhất HMS Queen Elizabeth vừa xuất xưởng cũng thực hiện chuyến đi xa đầu tiên của mình tới khu vực này.

Đức cũng tuyên bố kế hoạch cử tàu chiến tới Biển Đông trong tháng 8. Như vậy các nước G7 đều có kế hoạch cử tàu chiến đến đây.

Đáp lại, Trung Quốc đã triển khai một cuộc tập trận lớn kéo dài trong cả tháng 3 với sự tham gia của 2 tàu sân bay và các khoa mục đổ bộ đánh chiếm đảo.

Vì sao Biển Đông lại thu hút sự chú ý lớn đến như vậy của các nước ngoài khu vực khi cả Pháp, Anh, Đức đều là những nước ở xa và đều có quan hệ kinh tế quan trọng với Trung Quốc ?

Riêng đối với các nước trong khu vực, bất bình với các hành vi thái quá, sử dụng sức mạnh của Trung Quốc ở Biển Đông, họ vừa mong muốn có các hoạt động cân bằng chiến lược vừa lo ngại Biển Đông sẽ bị quân sự hóa quá nóng dễ gây ra xung đột và chiến tranh cục bộ, đồng thời không muốn bị đẩy vào lựa chọn khó khăn.

Hoạt động tự do hàng hải do Mỹ và các đồng minh tiến hành là một trong những phương thức thể hiện tính hiệu lực của luật pháp quốc tế. Hoạt động này tự thân nó không ngăn cản được tham vọng của Trung Quốc. Song cùng với các hoạt động khác, nó góp phần quốc tế hóa vấn đề Biển Đông, Đây không chỉ là vấn đề của quan hệ Trung Quốc với các -và từng- nước láng giềng, như có dư luận đã nêu ra, trong đó có Trung Quốc.

Biển Đông cần được xử lý trên cơ sở các nguyên tắc và quy phạm của luật quốc tế, nhất là của Công ước Luật biển 1982 (UNCLOS 1982). Các hành vi cưỡng chế, yêu sách thái quá cần có sự phản ứng rõ ràng của thế giới và khu vực : “Một hành vi đã rồi không phải là hành vi được chấp nhận”. Tất cả các nước cần phối hợp để có những hoạt động thiết thực bảo đảm tôn trọng trật tự dựa trên luật pháp quốc tế.