Trong hơn 20 năm qua, Chi hội tại vùng Rhône của chúng tôi (thuộc Hội người Việt Nam tại Pháp) đã tổ chức Tết Nguyên đán tại Trung tâm Đời sống văn hóa và liên kết cộng đồng của thành phố Villeurbanne, nhờ sự hỗ trợ của Tòa thị chính. 

Để có được Trung tâm này cho đêm Tết thì chúng tôi phải định ngày và xin phép từ tháng 3-tháng 4 năm trước, đến tháng 7 mới biết chắc chắn là có được ngày đó hay không, và sự chuẩn bị của chúng tôi cũng bắt đầu từ đó, vào lúc tựu trường, vì phải chuẩn bị lễ hội lớn này trong một thời gian dài.

Tôi còn nhớ lúc còn ấu thơ tại quê nhà, hai tuần trước Tết, gia đình chúng tôi cúng ông Táo về Trời, cha mẹ nói với chúng tôi rằng chúng ta phải rất ngoan ngoãn, phải nghe lời các đấng sinh thành và ông bà, cũng không được chọc tức anh chị em, học hành và làm việc tốt ở trường, nếu không, những hành vi sai trái của chúng tôi sẽ được ông Táo báo cáo lên Ngọc Hoàng. Truyền thống này có lẽ bị mất phần nào trong cộng đồng của chúng ta ở nước ngoài. Tôi đã từng hỏi những người bạn Trung Quốc (từ Thượng Hải), họ không biết ông Táo là ai.

Tết Việt mình, không thể thiếu bánh chưng. Ở miền bắc, bánh chưng có hình vuông, còn ở miền nam là hình tròn, thường được gọi là bánh tét. Ở Lyon, trong nhiều năm, các du học sinh Việt Nam đã tụ tập nhau lại tại Hội quán của Chi hội để tự tay gói nên những bánh chưng, bánh tét và thức thâu đêm để luộc chúng. Có lẽ nhiều cặp uyên ương đã được hình thành trong những buổi tối rất ấm áp như thế này ! Truyền thuyết về bánh chưng đối với tôi mang một tính chất rất nhân sinh so với thời đại ngày nay. Vua Hùng đang tìm người kế vị nên đã đặt cho 3 người con của mình câu hỏi làm sao cho đất nước được thịnh vượng. Con trai đầu của ông muốn có một quân đội hùng mạnh, con thứ hai muốn đẩy người dân phải tận sức sản xuất lương thực. Riêng, người con thứ ba chỉ mong muốn có thể nuôi sống người dân của mình bằng nền nông nghiệp sẵn có và chiếc bánh vuông này tượng trưng cho trái đất !

Vào tháng 7, khi biết được thị xã Villeurbanne sẽ dành cho Chi hội ngày nào cho đêm Tết, lúc ấy chúng tôi mới liên lạc với Trung ương HNVNTP ở Paris, Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại Pháp và cộng đồng Phật giáo và Thiên chúa giáo ở Lyon. Chúng tôi cũng mong muốn có được các nghệ sĩ từ Việt Nam sang để “hít thở một chút không khí của đất nước chúng ta”. Và cũng từ lúc ấy, anh em bắt đầu nghĩ về chương trình nghệ thuật, về các khía cạnh kỹ thuật (áp phích, vé, mua sắm thực phẩm ...). Hội quán của chúng tôi đặc biệt bận rộn với các buổi diễn tập nghệ thuật, các cuộc họp, chuẩn bị ẩm thực .. trong suốt thời gian dài này.

Tết 2020 - Năm con chuột tại địa phương của chúng tôi, bắt đầu từ bữa ăn mừng xuân được tổ chức bởi Câu lạc bộ Rhône Mékong (Club Rhône-Mékong). Tôi rất tiếc vì không thể tham dự (do phải đoàn tụ gia đình ở Paris, với tất cả các nghi lễ trước bàn thờ tổ tiên, bữa ăn truyền thống với 'bánh chưng' và rượu sâm banh ! Mặc dù bị khó khăn ít nhiều trong việc đi lại bởi các cuộc đình công ở khu vực Paris). Các bữa ăn của Câu lạc bộ từ lâu nổi tiếng với món nem (chả giò) uy tín trong vùng và thực đơn ẩm thực của đầu bếp Julienne đã được bao người sành ăn khen ngợi. Đã phải đặt thêm bàn ở lầu trên vì số lượng người đến tham dự rất đông ! Xin chân thành cảm ơn toàn thể anh chị em của Câu lạc bộ Rhône-Mékong đã còn tham gia rất hăng hái vào ngày lễ hội Tết do Chi hội tổ chức một tuần sau đó.

Cuối cùng, ngày lễ hội Tết Nguyên Đán Canh Tý tại Trung tâm văn hóa Villeurbanne cũng đã đến. Các đội bếp làm việc không mệt mỏi vào thứ sáu, thứ bảy. Sáng sớm chủ nhật, khi Trung Tâm mở cửa, các nhóm bạn trẻ (và có nhiều người không còn trẻ) đã bận rộn bắt tay vào việc lắp đặt bếp, quầy bar, phòng ăn ở tầng dưới, các tấm bảng triển lãm tranh ảnh và tranh vẽ, trang trí sân khấu cho chương trình văn nghệ.

Lúc nào tôi cũng có ấn tượng mạnh mẽ về sự khéo tay của các bạn của UGVR (Chi hội HNVNTP tại vùng Rhône), UEVL(Hội sinh viên Việt Nam tại Lyon), Câu lạc bộ Rhône -Mékong đã chuẩn bị cho không gian lễ hội chỉ trong vòng 1 giờ đến 1 giờ 30 phút. Quả thật là một “lễ hội du kích nhân dân” !

Năm Canh Tý bắt đầu bằng một trận dịch Coronavirus đến từ Trung Quốc (có nhiều bạn bè hỏi lễ hội Tết ở Villeurbanne có được tổ chức nữa không !). Mặc dù nhiều người lo ngại vì dịch Coronavirus đang hoành hành và thời điểm tổ chức Tết của Chi hội lại trùng khớp với ngày tổ chức Tết của cộng đồng Phật giáo ở Vénissieux, nhưng nhiều người vẫn đến tham dự (tuy nhiên số lượng người tham dự vẫn ít hơn Tết năm Kỷ Hợi). Dù vậy, không khí gia đình và thân thiện, với nhiều bạn bè Pháp thật là tuyệt vời khiến cho tôi rất xúc động. Dù đang trong thời gian vận động bầu cử của Pháp, chúng tôi cũng đã được vinh dự đón tiếp ông Thị trưởng của Villeurbanne, ông Thượng nghị sĩ vùng và nhiều quan chức địa phương. Về phía VN, chúng tôi được vinh dự đón tiếp ông Giám đốc Trung tâm Văn hóa VN tại Pháp và nhiều thành viên trong đoàn. Chúng tôi trân trọng cám ơn các anh đã kiến nghị Chính phủ Việt Nam đưa một đoàn nghệ sĩ trong nước sang tham dự lễ hội của chúng tôi, cũng như xin cám ơn hãng Hàng không quốc gia VN, và nhiều tiệm ăn đã trao tặng nhiều giải cho xổ số Tombola. 

Năm Canh Tý bắt đầu bằng một trận dịch Coronavirus đến từ Trung Quốc (có nhiều bạn bè hỏi lễ hội Tết ở Villeurbanne có được tổ chức nữa không !). Mặc dù nhiều người lo ngại vì dịch Coronavirus đang hoành hành và thời điểm tổ chức Tết của Chi hội lại trùng khớp với ngày tổ chức Tết của cộng đồng Phật giáo ở Vénissieux, nhưng nhiều người vẫn đến tham dự (tuy nhiên số lượng người tham dự vẫn ít hơn Tết năm Kỷ Hợi). Dù vậy, không khí gia đình và thân thiện, với nhiều bạn bè Pháp thật là tuyệt vời khiến cho tôi rất xúc động. Dù đang trong thời gian vận động bầu cử của Pháp, chúng tôi cũng đã được vinh dự đón tiếp ông Thị trưởng của Villeurbanne, ông Thượng nghị sĩ vùng và nhiều quan chức địa phương. Về phía VN, chúng tôi được vinh dự đón tiếp ông Giám đốc Trung tâm Văn hóa VN tại Pháp và nhiều thành viên trong đoàn. Chúng tôi trân trọng cám ơn các anh đã kiến nghị Chính phủ Việt Nam đưa một đoàn nghệ sĩ trong nước sang tham dự lễ hội của chúng tôi, cũng như xin cám ơn hãng Hàng không quốc gia VN, và nhiều tiệm ăn đã trao tặng nhiều giải cho xổ số Tombola. 

Chương trình văn nghệ thât tuyệt vời với sự tham gia của 6 nghệ sỉ từ VN sang, có nhiều người là nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú. Có thể khán giả Pháp ao ước được nghe nhiều hơn về nhạc truyền thống dân tộc VN  với những đàn bầu, đàn tranh, sáo, bài hát truyền thống dân gian VN...).

Nếu có sự kết hợp chặt chẽ và hài hòa hơn giữa Paris và Lyon trong việc giới thiệu các tiết mục cho khán giả Pháp thì có lẽ sẽ hay hơn. Thật là xúc động khi thấy và nghe các nghệ sĩ biểu diễn những bài hát của quê hương ở cách xa hàng vạn cây số. Năm nay, các nghệ sĩ đó đã được hưởng trọn vẹn nguyên ngày để tham quan và khám phá Lyon, thành phố được Unesco công nhận là di sản lịch sử,

Như mọi năm, thanh niên của Chi Hội Lyon cũng có một chương trình văn nghệ đặc sắc, xúc tích (hơn 1 tiếng đồng hồ), với các màn múa, hát, múa ballet hiện đại…

Thật là xúc động khi trên sân khấu, những gương măt trẻ thơ tươi cười, trong những bộ áo quần truyền thống đủ màu, đang ca múa dưới ánh mắt hạnh phúc và hãnh diện của các bậc cha mẹ.

Ngày Tết tại Lyon, đó là một khoảnh khắc của tình yêu gia đình, chia sẻ tình bạn giữa người ở Pháp và người ở VN, là niềm vui và sự lac quan cho năm mới.

VŨ HỒNG NAM (Lyon) 05-02-2020
(dịch theo bản tiếng Pháp của tác giả - toasang)